Nederland

Over zonneweides

Waarom worden er zonneweides aangelegd?

Om de klimaatverandering als gevolg van de uitstoot van CO2 tegen te gaan en er tevens voor te zorgen dat er toch wordt voldaan aan de toenemende vraag naar energie, is duurzame energieopwekking absoluut noodzakelijk. De Nederlandse overheid wil dat in 2030 zo’n 27% van alle energie duurzaam wordt opgewekt, waardoor een CO2-reductie van 55% wordt bereikt. In het jaar 2050 moet vrijwel alle energie duurzaam worden opgewekt. Voor de opwekking van duurzame energie wordt in ons land vooral ingezet op windenergie en zonne-energie. Aardwarmte, kernenergie en waterkracht spelen in ons land om verschillende redenen voorlopig een bescheiden rol.

Om de doelstellingen voor 2030 te realiseren moet Nederland 35 TWh duurzame elektriciteit opwekken op land. Het aandeel van windenergie op zee zal in dat jaar ongeveer 21 GW bedragen. De doelstelling voor zonne-energie is ongeveer 23 GW. Als men bedenkt dat de totale capaciteit voor zonnepanelen op daken ongeveer 7 TWh bedraagt, is duidelijk dat zonneweides een belangrijk rol gaan spelen in het realiseren van de doelstellingen.

Manor Farm solar farm

Hoe werkt een zonneweide?

Een zonneweide bestaat uit rijen zonnepalen, die op frames gemonteerd zijn. De rekken staan op enige afstand van elkaar. De zonnepanelen zetten zonlicht om in elektrische energie (gelijkstroom). Van de frames lopen ondergrondse kabels naar de omvormers, waarin elektrische apparatuur zit die gelijkstroom omzet in wisselstroom, zodat de stroom geschikt is voor het elektriciteitsnetwerk. Van de omvormers gaat de stroom naar de transformator, waar de stroom het juiste voltage voor het elektriciteitsnetwerk krijgt. Tenslotte gaat de stroom naar het onderstation, het punt waar de zonneweide wordt aangesloten op het elektriciteitsnetwerk. Vanaf het onderstation loopt een ondergrondse hoogspanningskabel naar het dichtstbijzijnde hoogspanningsstation.

Pink flowers growing on a solar farm

Hoe ziet een zonneweide eruit?

Naast de rijen met zonnepanelen, de omvormerkasten en het transformatorhuisje staan er op een zonneweide nog een aantal kleinere kasten voor de apparatuur waarmee het park gemonitord wordt en waarin reserve-onderdelen en materialen voor installatie en onderhoud opgeslagen wordt.

Om de zonneweide staat een hekwerk van maximaal 2 meter hoog en enkele CCTV- camera’s voor beveiliging en bewaking die op de zonneweide en de omheining zijn gericht. Vaak worden er buiten het hekwerk bomen en struiken geplant zodat het zonneweide beter in het landschap opgaat.

  • Waar kunnen zonneweides worden aangelegd?

    Tractor ploughing through fields of solar panels

    Zonneweides worden overal aangelegd, maar om de zonneweides efficiënt en kosteneffectief aan te

    leggen en te exploiteren is een oppervlakte van minimaal enkele hectares nodig. Ook een aansluitpunt op het elektriciteitsnetwerk op niet al te grote afstand is belangrijk.

    Landbouwgrond is schaars, dus we snappen de discussie over het gebruik ervan voor zonneweides. Door de opzet die we gebruiken passen zonneweides goed bij agrarische bedrijven, omdat het land dubbel gebruikt kan worden door er bijvoorbeeld schapen of pluimvee te laten grazen of scharrelen. Bovendien krijgt de ondernemer een vast inkomen uit het zonnepark, waardoor hij de continuïteit van zijn bedrijf waarborgt. Bovendien kunnen de zonneweides aan de eind van de looptijd (20 tot 30 jaar) weer in hun originele staat teruggebracht worden en eventuele agrarische bestemming behouden.

    Naast landbouwgrond wordt er ook gekeken naar (weide)landen, welke minder gunstig gelegen zijn en naar land met andere bestemmingen zoals ongebruikte delen van bedrijventerreinen of stroken grond naast wegen en spoorlijnen. Ook zonne-installaties op water behoren tot de mogelijkheden.

  • Welke soorten zonne-installaties bestaan er?

    purple flowers growing underneath a field of solar panelsZonne-energie is een efficiënte technologie met een brede range van toepassingen. De drie meest voorkomende typen zonne-installaties zijn:

    Zon op land

    Grondgemonteerde zonneweides zijn een prima oplossing om de opwekking van duurzame energie in het landschap te integreren. Grondgemonteerde zonneweides zijn tijdelijke installaties, die na de lifecycle eenvoudig weer verwijderd kunnen worden. Het land kan daarna weer een andere bestemming krijgen.

    Zon op het dak

    De meeste mensen die over zonne-energie praten, denken aan op daken gemonteerde zonnepanelen. Deze installaties zijn een ideale oplossing voor huiseigenaren en bedrijven, die hun energie duurzaam willen opwekken. Helaas zijn niet alle daken door hun oppervlakte, ligging of constructie geschikt voor het monteren van zonnepanelen.

    Zon op water

    Drijvende zonneparken zijn een innovatieve oplossing, die het mogelijk maken zonneparken aan te leggen op wateroppervlaktes. Ze zijn een prima oplossing voor waterrijke gebieden.

  • Waaruit bestaan zonnepanelen?

    blue sky with clouds reflecting off a close up of a solar panel

    Het voornaamste bestanddeel van een zonnepaneel is silicium. Daarvan zijn zowel de fotovoltaïsche cellen als het anti-reflectieve glas gemaakt. Om de cellen te maken wordt zand gesmolten door middel van elektriciteit. Het wordt vervolgens gezuiverd, gedistilleerd en tot wafels gevormd. Als laatste krijgt het een anti-reflectie coating van siliciumnitride om de absorptie van licht te maximaliseren. De coating is blauw, omdat donkere kleuren meer zonlicht absorberen, waardoor de panelen efficiënter werken. Hoewel een zwarte coating meer zonlicht opneemt, warmen ze ook veel sneller op. Dat is minder gunstig omdat zonnetechnologie beter werkt bij lagere temperaturen. De blauwe coating absorbeert het licht goed, maar de oppervlakte blijft koeler, zodat de panelen de elektriciteit efficiënter opwekken.

    De horizontale en verticale lijnen op de zonnepanelen zijn geprinte zilveren geleiders. Zij geleiden de opgewekte elektriciteit van de siliciumcellen naar de bekabeling.

    De zonnepanelen worden gemonteerd op aluminium frames, die zijn voorzien van een matte niet-reflecterende afwerking. De frames hebben een gegalvaniseerde geschroefde fundering, waardoor ze makkelijk te monteren en te demonteren zijn. Hierdoor is de bodem na de ontmanteling van de zonneweide snel hersteld.

    Omdat zonnepanelen zijn gemaakt van silicium, zilver en aluminium, zijn ze volledig recyclebaar en veroorzaken ze geen verontreinigingen. Bij de productie van stroom ontstaan evenmin emissies.

  • Hoe wordt een zonneweide ontwikkeld en gebouwd?

    Lightsource bp O&M team members carrying a solar panelAls een landeigenaar (bedrijven, overheden of particulieren) belangstelling heeft voor de aanleg van een zonneweide op een stuk land, doen de experts van Lightsource bp uitgebreid onderzoek of de locatie geschikt is. Daarbij spelen niet alleen de ligging en de omgeving van het terrein een rol maar ook technische aspecten en bestemmingsplannen. Als de beoordeling positief uitvalt wordt er contact gezocht met de lokale overheid om de benodigde vergunningen aan te vragen. Er worden onafhankelijke experts ingeschakeld, die onder meer bodem- en milieuonderzoeken uitvoeren. Parallel daarmee wordt er contact gelegd met de omwonenden om ook hen de kans de geven hun mening en ideeën over de zonneweide te geven. Lightsource bp organiseert informatieavonden waar een toelichting gegeven wordt op de plannen en waar omwonenden hun mening kunnen geven.

    Op basis van al die informatie wordt er een compleet en gedetailleerd plan voor de aanleg, de inrichting en de landschappelijke inpassing in de omgeving ingediend voor de Omgevingsvergunnung. Na de vergunningverlening start de bouw van de zonneweide.

    De bouw duurt enkele maanden en bestaat uit een aantal fases: indien nodig worden er eerst grondwerkzaamheden uitgevoerd, waarna de draagpalen voor de frames de grond ingeboord worden en de kabels in sleuven onder de grond gelegd worden. Na de montage van de zonnepanelen wordt de elektrische infrastructuur (omvormers, transformatoren en onderstation) aangelegd en geïnstalleerd en het hekwerk en de CCTV-camera’s geplaatst. Tenslotte worden alle sporen van de bouw verwijderd en de beplanting aangebracht.

  • Veroorzaakt een zonneweide overlast?
    aerial shot of a solar farm  surrounded by the countryside
     

    Tijdens de aanleg van het park kan er enige (geluids)overlast ontstaan door de bouwactiviteiten en de aan- en afvoer van materiaal. Er worden een verkeersplan en een bouwplan opgesteld, om de overlast voor de omgeving tot een minimum te beperken.

    Een zonneweide veroorzaakt geen geluidsoverlast. De omvormers en de transformator kunnen een zacht gezoem veroorzaken, maar dat geluid is bij de omheining nauwelijks hoorbaar.

    Omdat de frames met zonnepanelen een maximale hoogte hebben van 2 meter en er om de zonneweide beplanting wordt aangebracht is een zonneweide op den duur nauwelijks zichtbaar. Er wordt wel eens beweerd dat zonnepanelen hinderlijke reflecties veroorzaken, maar die kans is miniem, omdat zonnepanelen juist ontworpen zijn om zonlicht te absorberen en niet te weerkaatsen. Ook de hoek waarin de zonnepalen opgesteld staan en de beplanting om het terrein maken reflecties erg onwaarschijnlijk.

    Datzelfde geldt voor de kans dat er door elektromagnetische interferentie storingen in elektronica of mobiele apparatuur veroorzaakt worden. Alle apparatuur en elektrische componenten zijn namelijk EMC-getest.

  • Wat zijn de gevolgen van een zonneweide voor de directe omgeving?

    bee on a flower in front of a solar panelOmdat een zonneweide geen overlast veroorzaakt en de zonneweide door de beplanting zo goed mogelijk in de omgeving wordt ingepast zijn de negatieve gevolgen voor de omgeving nihil.

    Een zonneweide kan wel positieve gevolgen hebben voor de biodiversiteit in de omgeving. Een deel van het terrein wordt namelijk ingezaaid en beplant met soorten die een grote aantrekkingskracht uitoefenen op insecten en vogels. Omdat in de zonneweiden van Lightsource bp maximaal 60  procent van de oppervlakte bedekt is met zonnepanelen, kan op de zonneweides ook kleinvee en pluimvee gehouden worden.

  • Welke werkzaamheden spelen zich op het terrein af na oplevering?

    Tractor cleaning solar panelsDe activiteiten op een zonneweide na de inbedrijfstelling zijn beperkt. Er worden regelmatig door Lightsource bp inspecties en onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. Die bestaan uit technische onderhoudswerkzaamheden, het schoonmaken van de panelen met behulp van tractoren met een speciale borstelinstallatie of het maaien van het gras. Ook kunnen er werkzaamheden uitgevoerd worden die te maken hebben met het houden van schapen, pluimvee of bijen op het terrein.

    Wat gebeurt er met het land als het zonneweide ontmanteld wordt?

    Als de zonneweide afgeschreven is en er geen nieuwe zonneweide op het terrein wordt aangelegd, wordt het terrein in de oude staat hersteld. Alle bouwsels, bekabeling, frames, zonnepanelen en hekwerken worden verwijderd, waarna de grond overgedragen wordt aan de eigenaar.